Pomoc społeczna zasady udzielania pomocy

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości oferując pomoc w formie świadczeń.

Kto ma prawo do świadczeń z pomocy społecznej?

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, przysługuje:

1. osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
2. cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiadającym zezwolenie na osiedlenie się, zgodę na pobyt tolerowany lub status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej
3. obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt.

Pomocy społecznej na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, w szczególności z powodu:

• ubóstwa,
• sieroctwa,
• bezdomności,
• bezrobocia,
• niepełnosprawności,
• długotrwałej lub ciężkiej choroby,
• przemocy w rodzinie
• potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,
• bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych i wielodzietnych,
• braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze
• trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy
• trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego
• alkoholizmu lub narkomanii,
• zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,
• klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje - przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w punktach od 2 do 15 lub innych okoliczności uzasadniających przyznanie pomocy:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł, zwanej dalej"kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej"
• osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600 zł, zwanej dalej"kryterium dochodowym na osobę w rodzinie"
• rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej dalej"kryterium dochodowym rodziny".

Osobom odbywającym karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo do świadczeń z pomocy społecznej, a tymczasowo aresztowanym zawiesza się prawo do świadczeń. Za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń.

Kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń pieniężnych podlegają weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyniku badań progu interwencji socjalnej.

Przyznanie świadczenia z pomocy społecznej musi być poprzedzone przeprowadzeniem wywiadu rodzinnego w Twoim miejscu zamieszkania lub w miejscu stałego / czasowego pobytu. Dlatego też zgłosi się do Ciebie pracownik socjalny, który przeprowadzi z Tobą rozmowę, pozwalającą na dokonanie oceny Twojej sytuacji życiowej, występujących problemów i zakresu potrzeb.

Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby lub rodziny, pracownik socjalny określa na podstawie następujących dokumentów:

• dowodu osobistego
• decyzji organu rentowego przyznającej rentę lub emeryturę z ubezpieczenia społecznego albo orzeczenia komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydanego przed dniem 1 września 1997 r. lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydanego przez zespół do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności
• orzeczenia o stanie zdrowia dziecka, które nie ukończyło 16 roku życia, stanowiącego podstawę uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego
• zaświadczenia pracodawcy o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe (pobierz)
• zaświadczenia o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych), zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe
• zaświadczenia pracodawcy o okresie zatrudnienia, w tym o okresach, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, oraz o okresach nieskładkowych
• dowodu otrzymania renty lub emerytury
• zaświadczenia urzędu gminy o powierzchni gospodarstwa rolnego w hektarach przeliczeniowych
• zaświadczenia gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej, szkoły ponadpodstawowej lub szkoły wyższej o pobieraniu nauki
• decyzji starosty o uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną, utracie statusu osoby bezrobotnej, o przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu, wznowieniu wypłaty oraz utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego, stypendium, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego albo zaświadczenia o pozostawaniu w ewidencji bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy
• legitymacji ubezpieczeniowej z podaną kwotą, od której naliczane są składki na ubezpieczenia społeczne
• zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego zobowiązanie do opłacania składki na ubezpieczenie społeczne rolników
• oświadczenia o wysokości dochodu osiąganego z prowadzonej działalności gospodarczej, zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe i chorobowe
• oświadczenia o stanie majątkowym

O co będzie pytał pracownik socjalny?

W świetle ustawodawstwa dotyczącego pomocy społecznej rodzina to osoby spokrewnione lub niespokrewnione, pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Dlatego też pracownik socjalny będzie pytał nie tylko o informacje dotyczące Ciebie, ale też osób wspólnie z Tobą zamieszkujących i gospodarujących. Oprócz danych dotyczących posiadanych źródeł dochodów, sytuacji zawodowej, zdrowotnej, rodzinnej, mieszkaniowej pracownik so>cjalny może również domagać się od Ciebie złożenia oświadczenia o posiadanym stanie majątkowym. Odmowa złożenia takiego oświadczenia może być podstawą do odmowy przyznania świadczenia pomocy społecznej.

Przy ustalaniu kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej brane są pod uwagę dochody osoby zainteresowanej, jej rodziny oraz osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego:

• z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku do ośrodka pomocy społecznej,
• w przypadku utraty dochodu ( np. zasiłku dla bezrobotnych ) z miesiąca, w którym wniosek został złożony.

Dochody osoby zainteresowanej i jej rodziny - przy ustalaniu uprawnień do świadczeń pieniężnych pomniejszane są o kwotę, która co miesiąc przekazywana jest w formie zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (tzw. dochody "netto").

Do dochodów nie wlicza się:

• alimentów świadczonych przez osoby w rodzinie na rzecz innych osób,
• jednorazowych świadczeń socjalnych,
• wartości świadczeń w naturze,
• składek na ubezpieczenia: zdrowotne, emerytalne, rentowe i chorobowe,

W odniesieniu do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wysokość dochodu ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika urzędu skarbowego, zawierającego informacje o wysokości:

• przychodu
• kosztów uzyskania przychodu
• różnicy pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania
• dochodów z innych niż działalność gospodarcza źródeł (w przypadku łączenia przychodów z działalności gospodarczej z innymi przychodami lub rozliczania się wspólnie z małżonkiem)
• odliczonych od dochodu składek na ubezpieczenia społeczne
• należnych zaliczek na podatek dochodowy lub należnego podatku
• odliczonych od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne związanych z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej.

Od dnia 1 stycznia 2022 r. wartość odpowiadająca dochodowi miesięcznemu z 1 hektara przeliczeniowego, która istotna jest przy ustalaniu uprawnień rolników i ich rodzin do świadczeń pomocy społecznej wynosi 345 zł.

Do czego jesteś zobowiązany?

Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej zobowiązane są do współdziałania z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.

Brak współdziałania z pracownikiem socjalnym, nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, marnotrawstwo zasobów własnych lub przyznanych świadczeń, może być podstawą do odmowy przyznania, ograniczenia lub wstrzymania świadczeń pomocy społecznej.

Zakres i formy współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym

1. Umożliwienie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania.
2. Dostarczenie wymaganych przez pracownika socjalnego dokumentów, zaświadczeń.
3. Podejmowanie czynności celem uzyskania alimentów, zasiłku rodzinnego i należnych świadczeń rodzinnych, dodatku mieszkaniowego i innych należnych świadczeń.
4. Dotrzymywanie i wywiązywanie się z kontraktów ustnych lub pisemnych zawarty z pracownikiem socjalnym.
5. Udział w szukaniu i realizowaniu rozwiązań swych trudności.
6. W stosunku do osoby niepracującej: 
   - rejestracja w Powiatowym Urzędzie Pracy,
   - wykazywanie aktywności w poszukiwaniu pracy.
7. W stosunku do osoby z chorobą alkoholową: 
   - podjęcie leczenia szpitalnego,
   - udział w zajęciach terapeutycznych w poradni terapii uzależnień od alkoholu
   - uczestnictwo w zajęciach klubu AA,
   - udział w innych grupach wsparcia.
8. W stosunku do osób uzależnionych od narkotyków:
   - podjęcie leczenia szpitalnego,
   - udział w zajęciach psychoterapeutycznych w poradni terapii uzależnień od substancji psychoaktywnych.
9. W stosunku do osoby chorej:
   - podjęcie leczenia,
   - podjęcie czynności celem uzyskania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Rodzaje świadczeń z pomocy społecznej:

Świadczenia pieniężne

• zasiłek stały,
• zasiłek okresowy,
• zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,
• zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,
• pomoc dla rodzin zastępczych,
• pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki,
• świadczenia pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką
• języka polskiego dla uchodźców;

Świadczenia niepieniężne

• praca socjalna,
• bilet kredytowany,
• składki na ubezpieczenie zdrowotne,
• składki na ubezpieczenia społeczne,
• pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
• sprawienie pogrzebu,
• poradnictwo specjalistyczne,
• nterwencja kryzysowa,
• schronienie,
• posiłek,
• niezbędne ubranie,
• usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,
• specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,
• mieszkanie chronione,
• pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,
• opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo-wychowawczej,
• pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych,
• szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze.

Uchwała Rady Gminy Gaworzyce w sprawie ustalenia szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w schronisku dla osób bezdomnych lub w schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi